De lente is weer in het land. Dan heb je ongetwijfeld de reflex om jouw grasmaaier en verticuteermachine van stal te halen en jouw tuin weer ‘optimaal klaar’ te maken voor het nieuwe seizoen. Maar dat strakke gazonnetje vraagt heel wat tijd en inzet. Bovendien heeft de natuur niets aan gazon. Vlinders, bijen en andere insecten hebben net bloemetjes nodig om te overleven. Daarom doen wij, samen met vijf andere gemeenten in onze regio mee aan de Bye Bye Gazon-campagne, opgericht door tuin- en landschapsarchitect Louis De Jaeger en uitgedragen door coördinator Els Beeckx. Niemand minder dan Dieter Coppens, natuurliefhebber in hart en nieren, is ambassadeur van de campagne. Wij nodigden hem alvast uit voor een gesprek. Hij geeft tips om jouw strakke gazon vaarwel te zeggen. De boodschap van de campagne is duidelijk: laat het gras (en de bloemen, bomen en struiken) maar groeien! Vorig jaar leende je je voor het eerst als gezicht van deze campagne in Zoersel. Wat maakt dat je er dit jaar opnieuw voor wil gaan? Dieter: Het mag gezegd worden, de eerste editie van Bye Bye Gazon in Zoersel was een enorm succes! Ontzettend veel mensen gaven gehoor aan onze oproep om één of meerdere vierkante meters gras in hun tuin niet meer te maaien. Op die manier worden tuinen stapstenen voor de bestuivende insecten. Zo kunnen ze eenvoudig van de ene naar de andere plaats kunnen fladderen… Liefst 54.288 m2 gazon werd vorig jaar verruigd. Dat zijn bijna negen voetbalvelden en een enorme boost voor de lokale biodiversiteit! Het maakt dat ik heel graag terug mijn schouders onder deze campagne zet. En wat meer is, ook onze buurgemeenten nemen dit jaar deel! Brecht, Malle, Zandhoven, Schilde en Ranst gingen enthousiast in op onze vraag om deel te nemen. Kortom, in 2022 zijn we al met zes gemeenten die de oproep zullen lanceren om zoveel mogelijk vierkante meters gazon te laten verruigen. Hopelijk volgen er nog vele andere gemeenten in 2023 ons voorbeeld ! Veel mensen houden van een mooi gemaaid gazon, maar zijn zich misschien niet bewust van de nadelen ervan. Dewelke zijn dat zoal? Dieter: Inderdaad. In de Victoriaanse tijd was dit bij de aristocratie in de mode. Wie geld had, kon een grasmat laten onderhouden door zijn personeel, met de schaar (lacht)! Sindsdien zitten die grastapijten ingebakken in onze cultuur. Maar eigenlijk is kort gemaaide gazon bijna even waardeloos als beton. Door onze grasmat te verticuteren, bespuiten, bemesten en veelvuldig te maaien, groeit er enkel nog gras maar valt er amper leven te bespeuren in en onder die groene grasmat. Het bodemleven wordt helemaal de kop ingedrukt. Vlinders, bijen en andere bestuivende insecten vinden er geen bloemen om hun voedsel uit te halen. Maar! We kunnen het tij keren en dat kan heel gemakkelijk. Geef een stukje terug aan de natuur: bijvoorbeeld één vierkante meter in je tuin niet meer afrijden… Stel je voor, de voordelen: minder maaien, meer tijd voor aperitief en er vliegt al eens een vlinder voorbij, WIN WIN (lacht)! Dat is wat we nu in zes gemeenten willen doen, mensen overtuigen om een stukje van hun tuin te laten verruigen, terug te geven aan de natuur en zo opnieuw tot leven te laten komen. Zo creëren we in onze dorpen een aaneenschakeling van stapstenen voor de dieren ! En al die kleine stapstenen samen maken een immens groot verschil ! Te veel gazon wil zeggen dat insecten in jouw tuin niets kunnen komen doen. Maar insecten zijn erg belangrijk! Waarom? Dieter: De natuur is één groot systeem waar elk diertje, hoe klein dan ook, een belangrijke functie heeft. Ze zijn een deel van de ecologische kringloop. Insecten zijn een voedingsbron voor andere dieren zoals vogels, kikkers … Die dieren zijn op hun beurt weer een voedingsbron van andere dieren, en ga zo maar door. Maar insecten zoals bijen, hommels of vlinders staan ook in voor de bestuiving van bloemen en bloesems van bomen en platen die later groenten, vruchten en fruit worden. En laat dat nu net één van de belangrijkste voedingselementen zijn voor ons, de mens. Moesten insecten er niet meer zijn, dan zouden wij er ook niet meer zijn. De producten die gebruikt worden om onze gazon zo ‘groen’ mogelijk te houden, zijn dus geen goede oplossing? Dieter: Neen, integendeel. In die producten zitten dingen die allesbehalve goed zijn voor de natuur. Het merendeel zijn stoffen die het ecosysteem vergiftigen. Vergiftigde insecten wil ook zeggen vergiftigde vogels. In de lente gaan we allemaal lekker sproeien om de klinkers onkruidvrij te maken. Dit alles komt uiteindelijk allemaal in de bodem, in ons grondwater en uiteindelijk ook in ons drinkwater terecht. Als je meststoffen strooit, groeit je gras sneller en moet je het ook sneller afrijden. Dat is onlogisch. Je steunt er alleen de mestfabriek mee, maar het brengt niets bij. Hoe korter je een gazon maait, hoe kleiner de wortels. Niet goed voor de bodem, maar ook niet voor je portemonnee. Dieter: Natuurlijk niet. Bij de eerste hittegolf wordt je gazon helemaal dor. Wat blijft er dan het langst groen? De bloemetjes, klaver en andere gewassen die tussen je gras groeien ! Hoe langer het gras, hoe dieper de wortels en hoe beter het bestand is tegen de droogte. Zoals Sam Gooris ooit zong: ‘laat het gras maar groeien’: probleem opgelost (lacht)! Onze tuinen laten verruigen, hoe doe je dat dan precies? Dieter: Heel simpel! We zeggen: bye bye gazon! Je moet gewoon minder doen in je tuin. We rijden wekelijks – soms om de paar dagen – ons gras af omdat het allemaal niet meer zo netjes staat. Laat het los. We leven in de 21ste eeuw, niet in het Victoriaans tijdperk (lacht). Hoe begin je hier nu aan? Je kan kiezen: begin met minder te doen en een stuk ongemaaid te laten staan (één vierkante meter, een strook van één meter, …); haal gras weg en zaai er een bloemenweide (voor biologische zaadmengsels voor inheemse bloemen, kijk hier) plant vaste biologische planten in je tuin die elk jaar opnieuw in bloei komen

• plant biologische bloembollen en voorzie de insecten vroeg op het jaar van een heerlijk buffet, kijk hier
• steek vaste eetbare planten in de grond en verrijk bijvoorbeeld je ontbijt met heerlijke frambozen

  Heb je zelf groene vingers? Dieter: Tuurlijk! Ik ben intussen de fiere eigenaar van 1,1 ha bos in de buurt van de Voort in Pulderbos. Deze winter hebben we daar met een 30-tal familieleden en vrienden 1.500 jonge boompjes aangeplant. Het was een hele klus en natuurlijk heeft niet iedereen de kans of mogelijkheden om zo’n oppervlakte aan te kopen. Net daarom ben ik fan van de campagne Bye Bye Gazon. Je hoeft heus geen bos aan te planten om mee het verschil te maken. Begin bij een vierkante meter in je tuin, ben je écht overtuigd ga dan voor een groot stuk van je tuin. Hoe meer verruigde tuin, hoe meer effect! Hoe ga je nu best zelf aan de slag ? PIMP JE GAZON! ELKE METER TELT Samen met jou willen we een zo groot mogelijke oppervlakte laten verruigen. Wil je meehelpen? Dan kan je dit doen:

• Kies een mooi stukje tuin (voor, achter of naast je huis).
• Maai dat stukje slechts twee keer per jaar (eind juni en eind september) en voer het maaisel af.
• Vul je aantal vierkante meters verruigde tuin in op www.byebyegazon.be/voorkempen.
• Proficiat! Je hebt bijgedragen aan de biodiversiteit in jouw gemeente!

FLEUR JE BERM OP Behalve je tuin kan je ook je berm deels laten verruigen! Deze is openbaar terrein en je gemeente staat in voor het tweejaarlijkse onderhoud. Het staat je vrij om jouw stuk berm een fleurige natuurboost te geven. Maai bijvoorbeeld één strook naast de rijbaan en laat de rest van het gras groeien: het zal niet lang duren voor de eerste wilde bloemen komen piepen. Een stapje verder? Zaai jouw stukje berm in met biologische inheemse bloemmengels en stop in het najaar biologische bloembollen in de grond ! Voor het juiste bloemenzaad kan je terecht in de webshop en biologische bloembollen bestel je makkelijk bij https://www.velt.nu/biobloembollen. Om te voorkomen dat je berm gemaaid wordt, voorzien we speciale bordjes. Vraag hier je 2 bermbordjes aan en kan je ze ophalen bij je gemeentehuis. WIN-WIN-WIN Door mee te doen aan de campagne maak je bovendien kans op een heerlijke pot honing van een imker uit je buurt en een insectenhotel!